|
Danuta Dubois, Dyrektor
Biblioteki Polskiej w Paryżu
Chopin w
Bibliotece Polskiej w Paryżu
Dwusetna rocznica
urodzin Fryderyka Chopina jest na całym świecie okazją do złożenia hołdu temu
uniwersalnemu artyście. Biblioteka Polska w Paryżu ma do tego szczególne
powody. Fryderyk Chopin był jednym z pierwszych członków Towarzystwa
Literackiego, z którego wywodzi się Towarzystwo Historyczno-Literackie, stojące
dziś na straży niezwykle wartościowej spuścizny kompozytora znajdującej się w
zbiorach Biblioteki Polskiej.
Należą do niej
rękopisy, korespondencja, pierwodruki dzieł, pamiątki, a także kilka
przejmujących dzieł sztuki upamiętniających życie i śmierć kompozytora. Część
tej kolekcji eksponowana jest w świeżo odrestaurowanym i zmodernizowanym
Salonie Chopina, którego obecna aranżacja nawiązuje do akwareli Teofila
Kwiatkowskiego, przedstawiającej ostatnie paryskie mieszkanie kompozytora przy
Placu Vendôme. Dzięki odtworzeniu dekoracji ścian, wykładziny, kominka i
dopełnieniu wystroju fortepianem z epoki oraz fotelem należącym niegdyś do
artysty, udało się przekazać atmosferę intymnego XIX-wiecznego saloniku. To
jedyne w tej części Europy muzeum poświęcone Chopinowi stało się punktem
wyjścia do uczczenia rocznicy jego urodzin, którą obchodzimy jako Polacy,
miłośnicy muzyki, ale przede wszystkim strażnicy pamiątek, bezcennych
dokumentów i dzieł sztuki będących świadectwem geniusza Chopina.
Rok 2010 jest dla
nas prawdziwym wyzwaniem. Opracowaliśmy bogaty program obejmujący wystawy,
koncerty, sympozja naukowe. Stanowi on ważną część obchodów narodowych Roku
Chopinowskiego 2010 we Francji, drugiej ojczyźnie Fryderyka Chopina.
Powiększyliśmy również stałą ekspozycję o wystawę poświęconą kompozytorowi i
jego twórczości na tle europejskiego środowiska, w którym obracał się w Paryżu.
Dodatkowa przestrzeń ekspozycyjna pozwoliła na pokazanie skarbów znajdujących się
w naszych kolekcjach, a także zaprezentowanie cennych obiektów pochodzących ze zbiorów
prywatnych, znanych do tej pory jedynie bardzo wąskiemu kręgowi miłośników
Chopina. Sercem wystawy jest historyczny fortepian z 1845 r. marki Pleyel,
który po renowacji odzyskał nie tylko blask, ale również wspaniałe brzmienie.
Nie wszystko
jednak można pokazać, nawet w ramach dużej wystawy. Dlatego właśnie podjęłam
inicjatywę opracowania i opublikowania całości naszych zbiorów związanych z
Chopinem. Zamysł ten jest czymś zupełnie nowym w działalności Biblioteki
Polskiej. Jego realizacja wymagała zaangażowania pracowników wszystkich
działów: rękopisów, kolekcji artystycznych i biblioteki. Przeprowadzone zostały
długotrwałe poszukiwania w celu wydobycia na światło dzienne nawet
najdrobniejszych świadectw dotyczących życia, twórczości i kultu Chopina. Pragnę
tutaj skierować wyrazy podziękowania do moich współpracowników zaangażowanych w
redakcję tej publikacji.
W niniejszym
przewodniku czytelnik znajdzie listę bezcennych autografów, zarówno Chopina jak
i osób z jego najbliższego otoczenia. Zestawienie tych archiwaliów (autografów
muzycznych, listów autografów, variów rękopiśmiennych wokół Chopina oraz wykazu
materiałów archiwalnych z lat 1910-1980) zainteresuje nie tylko badaczy i
specjalistów zajmujących się twórczością kompozytora. Po raz pierwszy udostępnione
zostały archiwa wystaw chopinowskich, zorganizowanych w Bibliotece w roku 1932
i 1937. Pozostają one niewyczerpanym źródłem informacji m.in. o zaginionych podczas
drugiej wojny światowej pamiątkach. Katalog zawiera również spisy nutowych
edycji dzieł Fryderyka Chopina, wśród których znajdują się pierwodruki oraz
rzadkie egzemplarze z odręcznymi dedykacjami lub zapiskami kompozytora. Wśród
publikacji zwartych i czasopism przechowanych w naszych magazynach i w
większości dostępnych w czytelni znajdują się liczne perełki: unikatowe
pierwsze wydania, kolekcjonerskie albumy i akta konferencyjne. Ważną częścią
tego przewodnika jest także kalendarium życia i twórczości kompozytora.
Obiekty sztuki i
dokumenty ikonograficzne związane z Chopinem z naszych kolekcji artystycznych
również zasługują na szczególną uwagę. Portrety kompozytora, zwłaszcza te z
natury, kosmyk jego włosów, maska pośmiertna czy odlew dłoni to przede
wszystkim świadectwa życia, ale również sentymentalne, intymne pamiątki,
pozwalające zobaczyć go w bardziej osobistym wymiarze. W zbiorach artystycznych
Biblioteki Polskiej zachowała się też olbrzymia dokumentacja, dotycząca
obchodów rocznic urodzin i śmierci Chopina, dedykowanych mu festiwali,
koncertów i wystaw: programy, plakaty, zaproszenia są wspaniałym i
niedocenionym dotąd źródłem.
Negatywy na
szkle, ze względu na ich kruchość i unikalność nieudostępniane i
nieeksponowane, zostały w większości wykonane przy okazji wystawy w 1937 r.
Zachowane na nich dokumenty uległy częściowo zniszczeniu w Warszawie we
wrześniu 1939 r. Publikując te wszystkie ineditia zapraszamy badaczy i
miłośników Chopina do zainteresowania się naszymi zbiorami.
W najbliższych
planach Biblioteki jest zorganizowanie wystawy najcenniejszych archiwaliów
chopinowskich z naszych zbiorów oraz kontynuacja i rozszerzenie oferty
wydawniczej o kolejne pozycje katalogowe, w tym o album z najcenniejszymi
eksponatami naszych chopinowskich zbiorów. Tę politykę otwarcia, a więc jak
najszerszego udostępniania naszych kolekcji, łączymy z działaniami edukacyjnymi
oraz stałą promocją Chopina i kultury polskiej we Francji.
Projektu tego nie
udałoby się zrealizować bez wsparcia dwóch instytucji: współwłaściciela
Biblioteki Polskiej w Paryżu i naszego długoletniego partnera, Polskiej
Akademii Umiejętności oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, który
dofinansowało publikację i cały nasz program obchodów dwustulecia urodzin
Chopina w ramach programu PROMESA Chopin 2010.
Oddając ten
przewodnik w ręce czytelników wierzę, że zachęci on do wizyty w Bibliotece
Polskiej w Paryżu. Fot. Bolesław Biegas, Fryderyk Chopin (Harfa Natchnienia), 1908
|
